آخرین کارگاه پژوهشی جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت با موضوع «چگونه در فیلم مستند مصاحبه کنیم»، عصر چهارشنبه ، 12 آذر ماه ، با حضور هدی هانیگمان مستندساز مشهور هلندی و بهمن نورایی در نگارخانه خیال نو مؤسسه فرهنگی هنری صبا برگزار شد.
به گزارش خبرنگار سینما فستیوال ، در ابتدای این جلسه هانیگمان درباره این موضوع که آیا روش خاصی برای گرفتن مصاحبه وجود دارد یا خیر صحبت کرد ، او گفت: معمولاً افرادی که فیلم من را می‌بینند گمان می‌کنند برای مصاحبه گرفتن روش خاص و ویژه و پیچیده‌ای را انجام می‌دهم یا به خودشان می‌گویند «هدی» چه کار می‌کند که افراد در مقابل دوربین وی آنقدر راحت درد و دل می‌کنند و آنچه را که او به عنوان کارگردان نیاز دارد بر زبان می‌آورند. آنها فکر می‌کنند من برای این کار یک راز دارم و مدام در مورد آن از من سوال می‌کنند.
این مستندساز در ادامه افزود: پاسخ من بسیار ساده و آسان است. به آنها می‌گویم که یک مسئله را در کارم رعایت می‌کنم و آن کنجکاوی من به عنوان یک مستندساز است. مستندساز باید نسبت به اطرافیان و سوژه مورد نظرش کنجکاوی داشته باشد و بتواند سوال‌های پی در پی و مناسب را برای رسیدن به آنچه که می‌خواهد بپرسد. در آغاز گفتگو هیچ چیزی نیست جز کنجکاوی من برای رسیدن حس‌هایی که جذاب هستند.
هانیگمان با اشاره به ایجاد حس تعامل در مصاحبه گفت: حرف‌هایی که من در فیلم‌هایم با افراد مورد نظرم می‌زنم یک مصاحبه ساده نیست بلکه گفتگویی دو نفره است. اگر من به عنوان یک پرسش‌گر به کارم تسلط داشته باشم باید به راحتی بتوانم حس تعامل را در مصاحبه شونده ایجاد کنم. در یک گفتگوی خوب ارتباط حسی مناسب نیز باید برقرار شود. مصاحبه شونده زمانی که تصمیم می‌گیرد با مستندساز حرف بزند، باید به شرایطی برسد که درد و دل کند و آنچه را که در وجودش است برای ما بیان نماید.
او همچنین به یکی از فیلم‌هایش اشاره کرد و گفت: برای رسیدن به یک مصاحبه خوب باید حس اعتماد را در طرف مقابل ایجاد کنیم. یادم می‌آید برای ساختن فیلمی به روستایی رفته بودم که در یک شب مرد‌های آن روستا را کشته بودند و بالای هشتاد درصد از زنان آن ده بیوه شده بودند که من مجبور شدم مدتی در کنار آنها حضور داشته باشم و در فضاهای شخصی آنها وارد شوم و پای حرف‌‌هایشان بنشینم تا آنها را برای فیلمبرداری آماده کنم. شاید بار‌ها در این راستا پا به پای آن زنان اشک ریختم. در نهایت وقتی آنها تخلیه شدند گفتم که به چه مواردی از صحبت‌‌هایشان نیاز دارم و اضافه‌های حرف‌‌هایشان را با کمک خودشان به کمترین سطح ممکن رساندم.
در ادامه جلسه ، این مستندساز 64 ساله هلندی ، درباره نوع برخی از مصاحبه‌ها گفت: خیلی با این موافق نیستم که باید برای گرفتن مصاحبه با افرادی که تیپ، حالات و موقعیت خاصی دارند بازی کنم و از شخصیت خودم خارج شوم. با همان شیوه‌ای که برای گفتگو و مصاحبه دارم می‌توانم با هر فردی در هر جایگاهی که هست حرف بزنم. اصلاً درست نیست برای اینکه نظر خود را در فیلم بگنجانیم، برخی از حرف‌های خودمان رادر غالب دیالوگ به مصاحبه‌کننده بدهیم تا آن را برای ما عنوان نماید و یا او را به سمتی ببریم که سخنی را که خودش به آن اعتقاد ندارد بیان نماید، چرا که با این کار هم به او دروغ گفته‌ایم و هم به مخاطب از این جهت این شیوه را اصولی نمی‌بینم.
وی تاکید کرد: یکی از مواردی که در این سال‌ها کشف کرده‌ام این است که اگر مصاحبه‌شونده را بتوانیم مشغول کنیم به نوعی که خیلی متوجه دوربین و یا عوامل فیلمبرداری نشود، در کارمان موفق‌تر خواهیم بود؛ چرا که در این شرایط او راحت‌تر می‌تواند به درون خود برود و احساسی را که ما به دنبال آن هستیم برایمان بروز دهد.
هدی هانیگمان در پایان کارگاه گفت: به نکته بسایر مهمی در هنگام مصاحبه باید دقت کنیم و آن هم این است که باید فردی که در مقابل دوربین ما قرار می‌گیرد و ما با او مصاحبه می‌کنیم به قدری جذاب باشد که در حد و اندازه یک سوپراستار سینمایی جلوه‌گر باشد مانند رابرت دنیرو و مریل استریپ! که همیشه مخاطب خواهان دیدن هنرنمایی آنها در قاب تصویر است.
گفتنی است هشتمین دوره جشنواره سینما حقیقت تا 16 آذر ماه در تهران در حال برگزاری می باشد .